ویژگی های یک مشاوره ی دانشجویی موفق
مشاور حرفه ای مشاوری می باشد که خصوصیات شخصیتی، علمی، اخلاقی، عاطفی، اجتماعی و قابلیت های ضروری را در خود دارد. در این مقاله که به قلم نویسندگان قدم‌یار به سرپرستی مهندس فرشاد مارچینی گردآوری شده است، سعی می‌شود به صورت خلاصه و با زبانی ساده در رابطه با صفات و ویژگی های مشاور جهت استفاده دانشجویان گرامی ارائه گردد.
خصوصیات یک مشاور حرفه ای برای دانشجویان
مشاور حرفه ای مشاوری می باشد که خصوصیات شخصیتی، علمی، اخلاقی، عاطفی، اجتماعی و قابلیت های ضروری را در خود دارد.
الگوی دقیقی از صفات، توانایی ها و شخصیت و منش یك مشاور حرفه ای وجود ندارد و توصیف مناسب برای صفات مشاور داشتن اخلاقی نیکو با دیگران، داشتن نگرش مثبت به زندگی، اعتماد به نفس، توانایی نفوذ در دانشجویان، قابلیت تصمیم‌گیری در
مواقع مناسب، تحمل فشارهای روانی در موقعیت‌های خاص و بحرانی، چون موقعیت‌های انتقاد و تحقیر، تلاش برای فرو بردن خشم و عدم اظهار آن، توانایی درك و احساس همه‌ی هیجان‌های دانشجویی مثل نشاط، غم، همدلی، محبت، صمیمیت، فداكاری، احساس خوشبختی و …، برخورداری از عقل و درایت و ثبات اندیشه، قابلیت شناخت مسائل و مشكلات و تجزیه و تحلیل آنها و استنتاج از آنها و از این قبیل.
قابلیتهای یک مشاور موفق :
1- عالم و صاحب نظر در موضوع مورد مشاوره و زمینه‌های آن از قبیل مسایل روان شناسی، اصول تعلیم و تربیت، اصول و فنون مشاوره و راهنمایی و آگاهی های اجتماعی، شغلی، فرهنگی، دینی و … باشد.
2- توانایی برقراری ارتباط عاطفی با دانشجویان
مشاوران كارآمد، رشد خود را در این می‌دانند كه بتوانند روابطی را با دانشجویان فراهم کنند تا از توجه کافی برخوردار و از تهدید دور باشد، به گونه ای كه در این ارتباط، هر دو احساس امنیت و مصونیت كافی داشته باشند و به عنوان اشخاص واقعی و خود انگیخته عمل كنند. اصل این ارتباط، می‌تواند خود به خود درمان كننده باشد و عمدتا بستگی دارد به اینكه مشاور به عنوان یك شخص واقعی عمل نماید.
3- خلوص
مشاور می بایست انگیزه‌های خود را جهت پذیرش مسئولیت مشاوره و كمك به دانشجویان بررسی کند و انتظار خود را از ارتباط مشاوره‌ای مشخص نماید. برخی از مشاوران در بیشتر مواقع از رضایت خودشان نسبت به مشاوره‌ای که می‌دهند خبر ندارند یعنی بدون وجود انگیزه، به دانشجویان مشاوره می دهند، حتی برای دوری از مشکلات شخصی حاضر هستند به دیگران کمک کنند و یا برخی مواقع انگیزه شان از قبول مشاوره فقط برای حفظ اعتبارشان می باشد.
4- حلم و بردباری
مشاور با دانشجویانی از فرهنگ‌ها و سلیقه‌هایی گوناگون، که با ارزش‌ها و فرهنگ های خود تفاوت دارد مواجه می‌شود.
مشاور می بایست با این گونه دانشجویان مواجه شود و در تلاش باشد تا دانشجویان با ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی و دینی مورد قبول آشنا شوند و بر ارزش های درست آنها تأکید داشته باشد و ارزش های نادرست را به آنها نشان دهد. از وظایف مشاور، تشویق ارزشیابی عینی نگرش‌ها، معیارها و اعمال می باشد، مشاور نباید دانشجویان را وادار به پذیرش ارزش های خود بکند بلکه می بایست با چنین دانشجویانی رو به رو شود و تلاش کند تا دانشجویان را با ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی و دینی مورد قبول، آشنا كند.
5- توانایی پیگیری مراحل مشاوره
مشاور برای کمک به دانشجویان شهامت و اعتماد به نفس دارد و درخواست کمک دانشجویان را نادیده نمی-گیرد و نمی گوید این مورد در زمینه کاری من نمی باشد. مشاور موفق دوست دارد مسئولیت‌ها را بپذیرد و خود را در موقعیت‌های خطر شخصی، عاطفی، حرفه‌ای و … قرار می‌دهد و این‌گونه نمی باشد كه تنها در محدوده امن و مشخص اِعمال نماید.
6- رازداری
به عمل حفظ و محرمانه نگه داشتن اطلاعات دانشجویان توسط مشاور رازداری گفته می شود که در مسیر مشاوره بیان می شود. نگه داشتن اسرار دانشجو توسط مشاور از حقوق دانشجویان می باشد.
ارتباط مشاوره ای یک ارتباط خصوصی بر پایه اعتماد می باشد و تحت هر شرایط می بایست رازهای دانشجویان حفظ شود و این اساس اخلاق حرفه ای می باشد و به همین دلیل، حتماً به صورت دقیق رعایت شود، از این رو می بایست:
الف- ثبت مصاحبه‌ها و گفتگوهای مشاوره‌ای می بایست به گونه ای باشد که برای مشاور قابل استفاده نباشد و گزارش‌ها در مکانی به صورت امن حفظ شود. بعد از اتمام دوره مشاوره از بین برود و برای اطمیناد دادن به دانشجویان در حفظ رازهایش بهتر است مشاور هرچه که دانشجویان اجازه می دهند را یادداشت و ثبت کنند و بقیه را به ذهن بسپارند.
ب- هر وقت قرار باشد دانشجویان به مشاور دیگری مراجعه کنند و یا به عضو دیگری از خانواده برای مشاوره نیاز باشد، باید از دانشجو اجازه گرفته شود.
ج- در مواردی ضروری است، اگر خطری زندگی دانشجویی یا فردی دیگر را به خطر بیاندازد بهتر است برای فاش این راز، مشاور موضوع را با او در میان بگذارد.
7- نقش الگویی
هنگامی که در مشاوره، دانشجویان از مشاور تقلید می کنند و از عقاید و نگرش‌های او به عنوان عقاید و نگرش‌های خود استفاده می کنند، مشاور می بایست از خود، ارزش‌ها و رفتار خود و صحت آنها، كاملاً مطمئن باشد و با احتیاط کامل قدم بردارد. نسبت به مسائل کم ارزش واکنش نشان ندهد و سعی کند با عمل مناسب و ارزش خود، آنها را جذب ارزش‌های دینی کنند.
8- احترام به همكاران
شاید مشاور یکی از اعضای گروه یا مؤسسه باشد و می بایست به نقش‌ها و حقوق همكاران، روان‌شناسان، مددكاران اجتماعی و … احترام بگذارد تا اختلافاتی در حیطه ی اِعمال قدرت و مدیریت به وجود نیاید.
9- خودآگاهی
مشاور باید توانایی‌ها و محدودیت‌های خود را بشناسد و این نیاز به خودآگاهی بالایی دارد. مشاور بهتر است خود را برای دیگران آشکار کند تا واکنش آنها را نسبت به رفتارهای خود ببیند و متوجه شود چگونه بر دیگران اثر می گذارد.
10- تقوا
مشاور باید باتقوا و آزاد از هوای نفس و ترسان از خدا باشد.
11- علایق شایسته
علاقه‌مندیهای مهم مشاور برای مشاوره ای موفق و حرفه ای:
الف- علاقه به شغل مشاوره و كار با دانشجویانی كه مشكل دارند.
ب- علاقه مندی به رشد و پیشرفت دانشجویان.
ج- علاقه به مطالعه حیطه ی روان‌شناسی، انسان‌شناسی، علوم تربیتی و مشاوره كه می‌تواند زمینه مشاوره و راهنمایی را فراهم کند.
د- علاقه مندی به شركت در جلسات گروهی، سمینارها در زمینه مشاوره و روان درمانی.
ه- علاقه مندی به بررسی و تحقیق در رفتارهای دانشجویان و دست یافتن به نتایج واقعی و روش های کارآمد در مشاوره و روان درمانی.
و- علاقه مندی به دفاع از حق و حقیقت.
ز- علاقه مندی به همدردی و همدلی با دانشجویان گرفتار.
ح- نداشتن علاقه به پست و مقام و نبود هیچ وابستگی به صاحب قدرت .
